Logic Của Tâm Trí
Tác giả: Michael Lewis
Nhà xuất bản: NXB Thế Giới
Danh mục: Kỹ năng sống
Lời giới thiệu Vấn đề lúc nào mà chẳng ở đó
N ăm 2003, tôi đã xuất bản một cuốn sách có tựa để Moneyball (tạm dịch: Tiền bi), nói về cuộc săn lùng của đội Oakland Athletics nhằm tìm ra những cách thức mới mẻ và tốt hơn cho việc định giá cầu thủ cũng như đánh giá chiến lược bóng chày. So với các đội khác, Oakland Athletics không có nhiều tiền để chi cho cầu thủ, vì thế, ban lãnh đạo đội bóng buộc phải cân nhắc lại về cuộc chơi. Xem xét dữ liệu bóng chày cả mới lẫn cũ và phân tích dữ liệu của những người đứng ngoài cuộc chơi, ban lãnh đạo đội bóng đã khám phá ra nhiều điều mới mẻ về bóng chày. Chính kiến thức đó cho phép họ thực hiện công việc quản lý tốt hơn các đội bóng khác.
Họ nhận ra giá trị của các cầu thủ từng bị ruồng bỏ hay bỏ sót và sự ngớ ngẩn trong phần lớn những gì được xem là khôn ngoan trong bóng chày. Khi cuốn sách ra mắt, một số chuyên gia bóng chày – đội ngũ quản lý cực đoan, các chuyên gia săn tìm tài năng, cánh nhà báo – đều khó chịu và coi thường nó, nhưng giống như tôi, nhiều độc giả lại nhận thấy câu chuyện rất thú vị.
Nhiều người nhận ra bài học tổng quan hơn trong phương pháp xây dựng đội bóng của Oakland Athletics: Nếu cả nhân sự hưởng lương cao, bị công khai soi mói của một tổ chức có mặt từ những năm 1860 còn bị thị trường hiểu sai thì ai chẳng vậy? Nếu thị trường cầu thủ bóng chày là không hiệu quả, thì thị trường nào chẳng vậy? Nếu cách thức tiếp cận theo kiểu phân tích mới toanh dẫn tới một khám phá trong kiến thức bóng chày, thì lĩnh vực hoạt động nào của con người chẳng làm được?
Trong khoảng một thập kỷ vừa qua, nhiều người đã coi mô hình của đội Oakland Athletics là hình mẫu và bắt đầu sử dụng dữ liệu cùng cách phân tích tốt hơn nhằm tìm ra các yếu tố kém hiệu quả của thị trường. Tôi đã đọc những bài báo viết về Thuật toán Tiền bi cho Giáo dục, cho các hãng phim, chiến dịch chăm sóc y tế, môn Golf, trong nông nghiệp, xuất bản sách(!), cho các chiến dịch tranh cử tổng thống, chính quyền, các ông chủ ngân hàng… “Bỗng nhiên chúng ta đều trở thành ‘cầu thủ hàng công Tiền bỉ’ ư?”, một trợ lý huấn luyện hàng công của đội New York Jets phàn nàn vào năm 2012. Sau khi chứng kiến cách tiếp cận dựa trên dữ liệu kiểu tinh quái của Nghị viện tiểu bang Bắc Carolina trong việc soạn thảo luật nhằm gây khó khăn nhiều hơn cho việc bỏ phiếu của những người Mỹ gốc Phi, diễn viên hài John Oliver đã chúc mừng các nhà lập pháp vì “chủ nghĩa phân biệt chủng tộc theo kiểu Tiển bi”.
